W spisie Waszych lektur obowiązkowych pojawia się dowolnie wybrana współczesna powieść młodzieżowa. Może to będzie tak lubiana przez wielu z Was „Klasa pani Czajki„?

Kim jest autorka?

Małgorzata Karolina Piekarska jest na pewno świetnie znana wszystkim czytelnikom Victora. Od trzech lat na łamach Victora publikowała powieść w odcinkach – właśnie Klasę pani Czajki, od dziesięciu lat pisuje do Cogito – artykuły, reportaże i wywiady. W 2002 roku jej felietony zostały zebrane i dane w książce pt. Wzrockowisko. Ale Małgorzata Karolina Piekarska to nie tylko dziennikarka prasowa. Na co dzień jest związana z TVP3, gdzie emitowane są jej reportaże, współpracuje też z lokalnym programem informacyjnym – Telewizyjnym Kurierem
Warszawskim.

Akcja powieści – gdzie i kiedy?

Zasadniczo akcja dzieje się w Warszawie, a dokładniej na warszawskiej Saskiej Kępie, prawobrzeżnej dzielnicy miasta. To tutaj znajduje się gimnazjum, do którego uczęszczają bohaterowie powieści, tu mieszkają i spotykają się.
Akcja kilku rozdziałów rozgrywa się podczas wakacyjnych podróży (w Szklarskiej Porębie, Chorwacji czy szkolnych wycieczek (w Białowieży czy na działce). Czas akcji jest bardzo łatwy do określenia – to czasy nam współczesne. W książce jest kilka jasnych i wyraźnych odnośników – są to chociażby daty wydań kolejnych części przygód Harry’ego Pottera, premiery kinowe filmów, na które wybierają się bohaterowie, czy nawet dość niedawne wydarzenia społeczne, o których rozmawiają młodzi ludzie.
A ile czasu trwa akcja powieści? Trzy lata – dokładnie tyle, ile nauka w gimnazjum. Rozpoczyna się, kiedy bohaterowie podejmują naukę w 1a, kończy w momencie, kiedy dostają się do liceum.

Jaki to gatunek?

To oczywiste – współczesna powieść młodzieżowa. Świadczą o tym bohaterowie i ich problemy.

Główni bohaterowie

Pani Barbara Czajka
Tytułowa bohaterka (ale, uwago, wcale nie główna!). Nauczycielka języka polskiego, wychowawczyni klasy. Kobieta w średnim wieku, bardzo ceniona przez uczniów przede wszystkim za swoją sprawiedliwość.

Małgosia
Cicho, skromna dziewczyna, tzw. szara myszka. Mól książkowy, który mógłby w bibliotece spędzać całe godziny. Pełno kompleksów i niewiary we własną urodę. Pochodzi z rodziny, w której nie najlepiej się powodzi, stąd czasami nie stać jej na to, co moją koleżanki.

Kamila
Najbliższa przyjaciółka Małgosi. Bardzo ładna i zgrabna, ma jednak kompleksy z powodu swoich włosów – tak jasnych, że prawie białych (z tego powodu zyskała przezwisko Albinoska). Bardzo niezdecydowana w swoich uczuciach – miota się między Olkiem, Czarnym Michałem i Wojtkiem, prawie do końca nie będąc pewno, na kim jej zależy. Z tego właśnie powodu wiele jej koleżanek i kolegów uważa, się bawi się cudzymi uczuciami.

Maciek
Bardzo dowcipny, wygadany, oczytany, lubiany przez dziewczyny. Chodzi na zajęcia z ceramiki, jego pasją są gry planszowe – w szczególności Scrabble. Zauroczony Małgosią – zresztą ze wzajemnością. Do końca trzeciej klasy stanowią nierozłączną parę.

Kaśka
Największa klasowa intrygantka. Złośliwa, uważająca się za najbardziej doświadczoną w sprawach damsko-męskich. Ma o sobie wysokie mniemanie, uważa się za bardziej dojrzałą od swoich koleżanek z klasy.

Czarny Michał
Od początku gimnazjum nieszczęśliwie zakochany w Kamili, która nie zwraca jednak na niego uwagi. Małomówny, skryty, często no uboczu klasy. Pod koniec gimnazjum najpierw zaprzyjaźnia się z Kingą, a potem zakochuje w niej.

Kinga
Najlepsza uczennica w klasie. Zgodna, cicha, spokojna, chętna do pomocy. Od
końca drugiej klasy dziewczyna Czarnego Michała.

Olek
Jedyny bohater, który nie jest uczniem klasy pani Czajki. Kolega Kamili (znają się jeszcze z czasów przedszkolnych) i Maćka (chodzili razem na zajęcia z ceramiki, z których Olek zrezygnował, bo stwierdził, że to mało męskie zajęcie). Przystojny, wysportowany chłopak (trenuje dżudo). Po wspólnych wakacjach w Chorwacji stanowią z Kamilą parę, jednak dziewczyna (która sama nie wie, czy zależy jej no Olku, czy Czarnym Michale) zrywa z nim.

Wojtek
Do klasy pani Czajki doszedł w trzeciej klasie (przeprowadził się do Warszawy z Lublina). Bardzo przystojny, podoba się dziewczynom, jednak jego chamskie zachowanie wobec nich sprawiło, że szybko został odrzucony przez klasę i nazwany Panem Nikt. Powoli pokazuje, jaki jest naprawdę, i pod koniec szkoły nie tylko zostaje zaakceptowany przez klasę, ale i zyskuje
sympatię Kamili.

To wszystko główni bohaterowie! Ich losy są tak samo ważne, wzajemnie się ze sobą przeplatają.

Problematyka powieści

Klasa pani Czajki – choć nie opiera się no faktach, a postacie są zmyślone – jest bardzo realistyczna. Bohaterów spotykają takie same problemy jak i Was. Akcja jest bardzo silnie osadzona w naszej rzeczywistości – to, co zdarzyło się Małgosi, Olkowi czy Czarnemu Michałowi, może się przytrafić każdemu. Co na co dzień zaprząta głowy bohaterów powieści?

Pierwsza miłość
To czas, kiedy rodzi się pierwsza miłość i związane z nią dylematy. Jak rozpoznać, że to prawdziwe uczucie? Jak się odnaleźć w nowej sytuacji? Miłość Małgosi i Maćka jest spokojna, poparta przyjaźnią i ogromną sympatią. Kamila wciąż jej poszukuje – najpierw jej się wydaje, że tym jednym jedynym jest Krzysiek ze starszej klasy, potem swe uczucia lokuje w Olku, by niedługo potem zwrócić uwagę no Czarnego Michała, gdy ten przestoje się nią interesować. Kamila sama nie wie, czego chce, czuje się zagubiona i nieszczęśliwa. Długo szuka swojej drogi – udaje jej się ją odnaleźć dopiero pod koniec gimnazjum, u boku Wojtka, z którym bardzo się zaprzyjaźnia.

Nieporozumienia
Chyba każdy z bohaterów choć raz został niesłusznie czy pochopnie oceniony. Przez niewinne kłamstewko no temat ceramiki Olek traci zaufanie Kamili, po perypetiach z Czarnym Michałem Małgosia odsuwa się na chwilę od Kamili, a Kinga zaczyna wątpić w szczere intencje Michała. Potrafią jednak ze sobą szczerze rozmawiać i dość szybko wyjaśniają wszelkie nieporozumienia. Nieobca jest im też moc plotki – jej ofiarami podoją m.in. Kaśka, Kamila i Czarny Michał.

Czas wolny
Co porabiają książkowi gimnazjaliści, gdy mają wolny czas? Idą do kina, spotykają się no czatach i gadu-gadu, czytają książki, grają w Scrabble, bywają na imprezach.

Szkolne kłopoty
Klasówki, wagary, złe oceny, wywiadówki, nieporozumienia z nauczycielami i nie zawsze sprawiedliwe ocenianie – to dzień powszedni bohaterów książki.

Rodzice
W domu nie zawsze jest różowo. Niektórzy z bohaterów żyją w niepełnych, rozbitych rodzinach. Najbardziej bolesne jest to dla Czarnego Michała, który wychowuje się bez ojca – kiedy okazuje się, że jego mamo ma raka krtani, chłopak musi szybko dojrzeć i stać się odpowiedzialnym nie tylko za siebie, ale i za matkę. Różni są rodzice książkowych gimnazjalistów – jedni zupełnie już zapomnieli, jak to jest, gdy ma się 14 – 15 lat, co zaprząta wtedy głowę, inni potrafią rozmawiać ze swoimi dziećmi, wiedzą, co dla nich ważne i potrafią im zaufać.

Przyjaźń
Bohaterowie nieraz mają okazję się przekonać, czy mogą liczyć no swoich przyjaciół. Czy będą przy nich nawet wtedy, gdy wszyscy dookoła się odwrócą, czy będą chcieli wysłuchać, zrozumieć i poradzić? No szczęście te przyjaźnie okazują się szczere.

Szkolne wybory
Jakie liceum wybrać? To pytanie stawiane pod koniec trzeciej klasy pewnie nie tylko bohaterom książki spędzało sen z powiek. Która szkoła będzie najlepsza? Czy w wyborze kierować się ambicjami, zainteresowaniami czy może przyjaźnią? To niełatwe zadanie…

Małgorzata Dudek
Victor gimnazjalista nr 2/2005